Sự thật của cuộc sống: Vô ngã

Một đặc tính nữa của sự tồn tại là vô ngã, là không có bản ngã. Những từ ngữ này có thể gây hiểu lầm. Khái niệm này không có nghĩa là chúng ta biến mất - hoặc là chúng ta xoá sạch con người của mình. Vô ngã nghĩa là: quan niệm cố hữu cho rằng mình là một thực thể không thay đổi và tách biệt nhau là một quan niệm hạn hẹp đến đau lòng. Chúng ta thừa nhận bản ngã của mình, chúng ta quan trọng hoá bản ngã của mình trong tâm trí, như vậy là có vấn đề. Xem trọng bản thân sẽ giống như chúng ta đang ngồi tù, nó giới hạn những thứ ta thích hay không thích. Kết cục là ta buồn đến chết với mình và thế giới. Kết cục là chúng ta rất chán nản.

Chúng ta có hai lựa chọn: một là chúng ta xem mọi thứ là chắc thật, và hai là không. Một là chúng ta chấp nhận những phiên bản cố định của mình về thực tại, hai là ta bắt đầu thử thách chúng. Đức Phật cho rằng, tập giữ tâm thái cởi mở và ham học hỏi – tức là tập phá hủy những rào cản ngăn cách ta và thế giới – là tốt nhất cho cuộc sống con người.
Trong những thuật ngữ bình thường nhất, thì vô ngã là một nhân thân linh hoạt. Nhân thân ấy có thể ham tìm hiểu, thích ứng nhanh, khiếu hài hước, thích pha trò. Chúng ta có thể thư giãn dù không cần biết, không cần tìm hiểu mọi vật, không cần chắc chắn mình là ai hay người khác là ai. Giây phút nào cũng là duy nhất, là mới lạ. Đối với một người dấn thân đang tập luyện thì vô ngã là cội nguồn của niềm vui chứ không phải là của nỗi sợ.

Pema Chodron
Thuỷ Dung dịch