Có ba phương pháp mà con người hay dùng
và có liên quan đến các thói quen rắc rối như lười biếng, sân giận và tủi thân.
Tôi gọi chúng là ba chiến lược phù phiếm - chiến lược công kích, đam mê và vô
tình.
Chiến lược công kích phù phiếm rất
thông dụng. Khi chúng ta nhận ra thói quen của mình, chúng ta liền tự kết án.
Chúng ta phê bình, chỉ trích và hổ thẹn với bản thân vì đam mê sự thoải mái, vì
tự thương cảm, nuông chiều bản thân, vì không ra khỏi giường. Chúng ta chìm đắm
trong cảm giác của sự xấu xa, tội lỗi.
Chiến lược đam mê phù phiếm cũng phổ biến
tương tự. Chúng ta biện minh và thậm chí là tán thành thói quen của chúng ta rằng:
đây chỉ là cách thể hiện bản thân tôi, tôi không cần phải chấp nhận sự khó chịu
hay bất tiện. Tôi có ngàn lý do để tức giận hoặc ngủ 24 giờ/ngày. Chúng ta có
thể bị ám ảnh bởi những rắc rối, cảm giác thiếu hụt của bản thân nhưng chúng ta
nói về bản thân là để tha thứ cho hành vi ứng xử của mình.
Chiến lược vô cảm phù phiếm thì khá hiệu
lực, ít nhất là trong một khoảng thời gian ngắn. Chúng ta phân biệt, chia tách,
trơ lì. Chúng ta làm tất cả những gì có thể để tránh xa cái mặt thật hiển nhiên
của thói quen. Chúng ta sống bằng chế độ tự động và tránh nhìn quá gần những gì
chúng ta đang làm.
Bài thực hành luyện tâm của người dấn
thân cho chúng ta phương án thứ tư, đó là chiến lược khai sáng. Chúng ta cố gắng
trải nghiệm trọn vẹn những gì đã từng bị phản kháng – chứ không chạy trốn theo
thói quen. Hãy tìm hiểu thói quen của mình. Tập tiếp xúc với tính nhạy cảm cơ bản
và trạng huống vô trụ của mình, trước khi nó ổn định thành thói quen. Thực hành
điều này với mục đích xác định là nhằm giảm bớt tâm lý chấp ngã và phát triển
trí tuệ và lòng thương yêu.